برخی از والدین بهطور مداوم به فرزندان خود میگویند: «درس بخوانید، مطالعه کنید.» ولی هرگز نمیگویند: «چگونه مطالعه کنید و روشهای صحیح مطالعه چیست؟»
بنابراین آگاهی از شیوههای صحیح مطالعه و یادگیری، مثل تند خوانی، عبارتخوانی، خواندن اجمالی، خواندن تجسّمی و … به خواننده کمک میکند تا تمرکز حواسّ خود را هنگام مطالعه حفظ نماید.
تند خوانی
تند خوانی باعث توجّه و تمرکز بیشتر و فهمیدن مطالب و در نتیجه باعث یادگیری بهتر میشود . فکر و ذهن ما قادر است هزاران کلمه را در دقیقه از خود عبور دهد، ولی اگر سرعت مطالعهی ما پائین باشد، ذهن وقت اضافی میآورد و ناچار به این شاخه و آن شاخه میپرد و در نتیجه، حواسپرتی ایجاد میشود. امّا مطالعهی سریع و یا تند خوانی، فرصت جولان دادن به ذهن نمیدهد و سبب برقراری تمرکز حواس، هنگام مطالعه میشود.
عبارتخوانی
عبارتخوانی یعنی خواندن عبارات و جملات به جای خواندن کلمات. عبارتخوانی به نوع دیگری به تمرکز حواس کمک میکند؛ از این طریق خواننده باید با سرعتی که نزدیک به سرعت اندیشیدن اوست، بخواند. اگر سرعت آنقدر کم باشد که ذهن از حالت فعّال بودن باز بماند، احساس دلزدگی ایجاد میشود و چیزهای دیگری ذهن فرد را مشغول میکند و از روند مطالعه خارج میشود . بنابراین اگر سرعت خواندن با سرعت اندیشیدن هماهنگ باشد، باعث افزایش تمرکز حواس میشود.
خواندن اجمالی
روش خواندن اجمالی، مبتنی است بر یک نمونهگیری سریع از نکات اساسی و صرفنظر کردن از جزئیات؛ در این روش خواننده مطالب را سازمانبندی میکند، آنگاه هدف از مطالعهی خود را مشخّص نموده و مقدار زمان مطالعه و میزان دشواری کتاب را تخمین میزند و سپس از طریق سؤال کردن، کنجکاوی، علاقه، دقّت و تمرکز حواسّ فرد، افزایش مییابد.
خواندن تجسسی
منظور از روش تجسسی، طرح انواع سئوالات جزئی و کلّی و مطالعهی عمیق و اثر بخش در جهت دست یافتن به پاسخ این سؤالات است. کسی که به دنبال چیزی میگردد، به احتمال بیشتری آن چیز را پیدا میکند؛ بنابراین اهدف خواندن تجسسی، افزایش دامنهی تمرکز و درک عمیقتر معانی است. بههمین دلیل خواندن تجسسی تمرکز حواس و علاقهی فرد را افزایش میدهد و به او کمک میکند تا مطالب دشوار را تجزیه و تحلیل نموده و آنها را بهتر بفهمد. فهمیدن مطالب، موجب تحکیم آنها در حافظه میشود. پس خواندن تجسسی، برای غلبه بر تنبلی، حالت کسلی و پرتی حواس، از طریق تحریک حسّ کنجکاوی و شرکت فعّالّانه در مطالعه بهکار میرود.